فضائل امام جواد(ع)

فضائل امام جواد(ع)

نمونه‌هایی از سخاوت امام جواد علیه‌السلام

امام علیه السلام در آغاز هر ماه صدقه می‌داد(۱)

آنچه به دست می‌آورد عمده‌اش را به علویان اختصاص می‌داد.
مقداری از بیت المال که به ایشان پرداخت می‌شد را نیز انفاق می‌کرد.
همچنین درآمدهای ناشی از موقوفات اجداداش را که خود شخصاً بر روی باغها و مزارع آنها کار می‌کرد، صرف اهداف عالیه خود و نیازهای جامعه اسلامی می‌کرد.

درآمد آنچه را که امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در مدینه وقف نموده و در اختیار امام علیه‌السلام بود را نیز بین خویشاوندان و فقرا تقسیم می‌نمود .
همچنین هنگامی که قصد داشت بغداد را به سوی مدینه ترک کند، هر آنچه داشت در راه خدا انفاق کرد.
اسماعیل بن عباس هاشمی می‌گوید از تنگی معشیت نزد امام علیه‌السلام شکایت نمودم. امام علیه‌السلام قطعه‌ای طلای خالص که وزنش ۱۶ مثقال بود به من داد.(۲)

مردی به حضور امام جواد علیه‌السلام رسید و عرض کرد: مرا به اندازه مروت خودتان احسان کنید. امام علیه‌السلام فرمودند: «اکنون در وسعت من نیست.»

سائل عرض کرد پس به مقدار مروت و مردانگی خودم احسان فرمائید. امام علیه‌السلام به خدمتگزار خود فرمود: «مبلغ دویست دینار به او عطا کنید.»(۳)

در روایتی آمده است امام جواد علیه‌السلام در سن سه یا چهار سالگی بود که پدر بزرگوارش امام رضا(علیه‌السلام) به او مرقوم فرمود: «باید بخشش و بذل و عطای تو کمتر از پنجاه درهم نباشد و بیشتر از آن در اختیار توست.»
از این رو حضرتش به هر فقیر و بینوا این مقدار و بیشتر عطا می‌فرمود و جایزه‌های چندین هزار درهمی داشت که طبق اخبار روایت شده به جهت جود و بخششی که حضرتش داشته او را جواد و بخشنده گفته‌اند.(۴)

امام علیه السلام با اینگونه بخشش به شیعیانش آموخت که دنیا را باید برای آخرت خواست و مال را برای انفاق در راه خدا فراهم کرد.(۵)

📚منبع

(۱) الدروع الواقیه، ابن طاووس، ص ۴۲
(۲) الخرایج و الجرائح، قطب الدین راوندی، ج ۱، ص ۱۰۵
(۳) حلیةالابرار، سیدهاشم بحرانی، ج ۲، ص ۴۰۸
درس زندگی از سیره عملی حضرت جواد علیه السلام، حمیدرضا کفاش
(۴) محمد بن علی علیه السلام، امام جواد، مرضیه محمدزاده، ص ۳۱۵
(۵) همان، ص ۵۷

علم و ادب امام جواد(ع)

سخنان و مناظرات امام جواد(ع) و حل مشکلات بزرگ علمی و فقهی توسط آن حضرت تحسین و اعجاب دانشمندان و پژوهشگران اسلامی اعم از شیعه و سنی را برانگیخته و آنان را به تعظیم در برابر عظمت علمی امام واداشته است و هر کدام او را به نحوی ستوده‌اند.
به عنوان نمونه استاد شیعه شیخ مفید از آن حضرت چنین یاد می‌کند: «مأمون شیفته او شد، زیرا می‌دید که او با وجود سن کم از نظر علم و حکمت و ادب و کمال عقلی به چنان رتبه والایی رسیده که هیچ‌یک از بزرگان علمی آن روزگار بدان پایه نرسیده‌اند.»(۱)

جاحظ عثمانی معتزلی که از مخالفان خاندان علی(ع) بود، امام جواد(ع) را در شمار ۱۰ تن از طالبیان آورده که درباره آن چنین گفته است؛ هر یک از آنان عالم، زاهد، عبادت پیشه، شجاع، بخشنده، پاک و پاک نهادند.
برخی از آنان خلیفه و برخی نامزد خلافت می‌باشند و تا ۱۰ تن هر یک فرزند دیگری است آنان عبارتند از: حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی. هیچ یک از خاندان‌های عرب و عجم دارای چنین نصب شریفی نیستند.(۲)

📚منبع
(۱) الارشاد، شیخ مفید، ص۳۱۹؛ روضةالواعظین، فتال نیشابوری، ص۲۶۱
(۲) نگاهی به زندگی سیاسی امام جواد(ع)، مرتضی العاملی، سید جعفر، ترجمه سید محمد حسینی، ص ۱۰۶

همنشینی با همه اقشار جامعه

امام جواد(ع)، برتری انسان‌ها را به واسطه علم آنان می‌دانست نه به واسطه نسب و نژاد. از او نقل شده است که: «الشَّریفُ کلُّ الشَّریفِ مَن شَرّفَه عِلْمُه.»

«با شرافت‌ترین از همه شریف‌ها کسی است که شرفش به واسطه علمش باشد.» از این‌رو، به طبقات پایین جامعه از جمله بردگان توجه داشت و با آنان نشست و برخاست می‌کرد. برخی از نویسندگان حدود ۱۰ تن از اصحاب آن حضرت را از بردگان بر شمرده‌اند. نقش انگشتری او، «حَسْبِی اللَّهُ حَافِظِی» به معنای «بس است مرا خدایی که حافظ من است» بوده است.

📚منبع
کشف الغمه، اربلی، ج۲، ص۳۵۰
مکارم الاخلاق، شیخ طبرسی، ص۹۱