شرح دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان
دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان
اَللّهُمَّ نَبِّهني فيهِ لِبَرَكاتِ أسحارِهِ، وَ نوِّرْ قَلْبي بِضِياءِ أنوارِهِ وَ خُذْ بِكُلِّ أعْضائِي إلى اتِّباعِ آثارِهِ بِنُورِكَ يا مُنَوِّرَ قُلُوبِ العارفينَ.
خداوندا مرا در اين روز برای برکات سحرهايش بيدار و هوشيار كن و جانم را به روشنی انوارش منوّر گردان و تمام اعضاء وجوارحم را برای پيروی از آثار و برکات اين روز مسخّر فرما به نور خويش، ای روشنی بخش دلهای عارفان.
شرح دعای روز هجدهم
خوب است در شرح دعای اين روز به بحث شب‌زنده‌داری و سحرخيزی و بركات ويژه سحر بپردازيم.
در شرح ادعيه روزهای آغازين اين ماه به بحث شب بيداری اشاره شد؛ قرآن كريم در آيات گوناگونی به اهميت شب‌زنده‌داری پرداخته‌است:
«يا اَيُّها المُزَّمِّلُ قُمِ الَّيْلَ اِلّا قَليلا ـ نِصْفَهُ اَوانْقَُصْ مِنْهُ قَليلاً ـ اَوْزِدْ عَلَيْهِ وَ رَتِّلِ الْقرآنَ تَرْتيلاً؛ هان ای جامه به خود پيچيده ـ پاره‌ای از شب بجز اندكی از آن را برخيز و زنده بدار، يا نصف آن را يا كمی كمتر از نصف را ، و يا اندكی بر نصف بيفزا و قرآن را شمرده شمرده بخوان.» (سوره مباركه مزمّل، آيات 1 تا 4 )
در جای ديگری از قرآن در بيان صفات ويژه متقين و پارسايان می‌خوانيم: «كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ؛ آنها اندكی از شب را می‌خفتند.» (سوره مباركه ذاريات، آيه 17)
قرآن كريم در مورد اهل تقوا در دو جا چنين بيان می‌كند:«پارسايان اهل استغفار در سحر هستند و در ساعات پايانی شب از خدا طلب مغفرت می‌نمايند.» (سوره‌های مباركه آل‌عمران، آيه 17 و ذاريات آيه 18)
پيامبر خدا(ص) در اين زمينه فرمودند: «بهترين زمان برای اين‌كه خداوند عزّوجل را بخوانيد سحرگاهان است.»
آن حضرت سپس به آيه‌ای از قرآن در مورد طلب استغفار حضرت يعقوب برای فرزندانش اشاره‌كرده و فرمودند: «يعقوب نبی(ع) دعا و استغفار برای آنها را به وقت سحر موكول كرد.» (ميزان الحكمه، ج 4، ص 44)
لقمان(ع) در سفارشی به فرزند خود او را به امر مراقبت از وقت سحر توصيه کرده و فرمود: «ای فرزندم! مبادا خروس از تو زرنگ‌تر باشد، هنگام سحر كه تو در خوابی او برمی‌خيرد و آمرزش می‌طلبد.» (همان، ج 8، ص 466)
آری، کم زخروسی مباش مشت پری بيش نيست/ از دل شب تا سحر خداخدا می‌کند.
رسول گرامی اسلام همچنين در فرمايشی، صدای استغفاركنندگان در سحرگاهان را يكی از صداهايی كه خداوند دوست دارد معرفی می‌كند. (مكارم الاخلاق، ص 313)
ميهمان ماه مبارک رمضان در ادامه اين دعا می‌گويد: خداوندا دلم را به پرتو انوار اين ماه روشن كن.
خداوند، ذات اقدس خويش را در قرآن كريم «نور» معرفی می‌كند و می‌فرمايد: «اللهُ نُورُالسَّمَواتِ وَالْاَرْض» يعنی «خداوند نور آسمان‌ها و زمين است.» (سوره مبارکه نور، آيه 35)
و در آيه‌ای ديگر از قرآن به نور تعبير می‌كند و می‌فرمايد: «قَدْ جَاءكُم مِّنَ اللّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُّبِينٌ؛ از طرف خدا نور و كتابی آشكار برای شما آمده‌است.» (سوره مبارکه مائده، آيه 15)
قرآن در آياتی نيز تورات و انجيل را دارای نور معرفی کرده و كسی را كه خداوند سينه‌اش را برای اسلام گشايش داده‌است دارای نوری از خداوند بيان می‌كند. (سوره‌های مائده و زمر)
اين كه ماهيت اين نور چيست و آيا واقعا نوری در كار است يا اين تعبير، يك تعبير تشبيهی و تمثيلی است، بحث علمی، دقيق و طولانی را می‌طلبد كه از موضوع اين نوشته خارج‌است اما هر يك از ما روشنايی دل و قلب را وجدان كرده‌ايم و با انجام اعمال عبادی، تلاوت قرآن، دعا و گريه و حرکت در مسير اطاعت حضرت حق، حالت سبكبالی و سبك باری و نورانی‌شدن دل و جان خويش را تجربه كرده‌ايم.
آن‌چه در دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان می‌خواهيم نورانی‌شدن دل به واسطه انوار نورانی اين ماه مبارك است. البته مصاديق نور و نورانی‌شدن در روايات زيادی بيان شده‌است. برای مثال از «حضرت زهرا صلوات‌الله عليها»، «امام»، «انتخاب برادر در راه رضای خدا»، «تلاوت قرآن»، «ذكر علی‌ابن ابيطالب(ع)»، «گرسنگی»، «حكمت»، «عشق خدا»، «ياد خدا»، «سخنان اهل‌بيت(ع)»، «سكوت» و «دين» به نور تعبير شده‌اند.
📚منبع
برگرفته از کتاب تا آسمان، دکتر حسین محمدی‌فام
