شرح دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان
دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان
اَللّهُمَّ قَوِّني فيهِ عَلى إقامَةِ أمْرِكَ وَأَذِقْني فيهِ حَلاوَةَ ذِكْرِكَ وَ أوْزِعْني فيهِ لِأَداءِ شُكْرِكَ بِكَرَمِكَ وَاحْفَظني فيِهِ بِحِفْظِکَ وَ سِتْرِكَ يـا أَبْصَرَ النَّاظِريِن.
خدايا! مرا در اين روز بر برپایی و انجام فرمانت قوت‌بخش و شيرينی يادت را به‌من بچشان و به کرمت برای ادای شکر خود مهيا ساز و در اين روز به حفظ و پرده پوشی‌ات مرا محفوظ دار، ای بصيرترين بينايان عالم.
شرح دعای روز چهارم
آنچه در اين فقره دعا لازم به‌ذکر است، اهميت به پاداشتن دستورات الهی است. قرآن کريم ما را به قيام برای خدا دعوت کرده‌است؛ آنجا که می‌فرمايد: «بگو شما را تنها به يك چيز نصيحت می‌كنم و آن اين كه دو نفر دو نفر، يا يك نفر يك نفر، برای خدا قيام كنيد، اين قيام‌كردن برای خداوند، با بر پا داشتن دستوراتش جامه عمل می‌پوشد.»
زمانی انسان، عملی را انجام می‌دهد و گاهی عملی را برپا می‌دارد. علما بين اين دو تفاوت بسياری قائلند؛ مانند خواندن نماز و يا بر پا داشتن نماز. می‌توان اين دو را دو درجه يا دو مرحله متفاوت از يك عمل دانست. انسان بايد تلاش كند تا از نماز خواندن به اقامه صلوة برسد. قرآن هم ما را به برپاداشتن يا اقامه نماز كه ستون دين‌است، دستور می‌دهد و در آيات مختلفی كلمه«اقام» را برای «صلوة» به‌كار می‌برد. بی‌شک توضيح مفصّل اين مفهوم در اين مجال نمی‌گنجد.
در ادامه دعا می‌خوانيم :«بارالها! شيرينی ذكرت را در اين روز به من بچشان.»
ياد خدا شيرين است همان‌طور كه معرفت، محبت، عشق و نزديكی و ايمان به او نيز شيرين‌است. در ادعيه گوناگونی كه از اهل‌بيت(ع) به ما رسيده، گاهی شيرينی محبت، گاهی شيرينی معرفت، زمانی حلاوت ايمان و در بيانی حلاوت ياد خدا مسألت شده‌است. قرآن نيز ما را به ذکر ياد خدا ترغيب می‌كند.
در آيه‌ای می‌فرمايد: «واذْكرُوااللهَ كثيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحونَ؛ خدا را بسيار ياد كنيد شايد كه رستگار شويد.» (سوره مبارکه انفال، آيه 45) و در آيه‌ای ديگر اهل ايمان را از سايرين جدا می‌كند و صفت ياد خدا را برای آنان بر شمرده و می‌فرمايد: «اِلَّاالذيِنَ امَنُوا وَ عَمِلُوا الصالِحات وَاذكُروالله كَثيرا؛ مگر آنان كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند و خداوند را بسيار ياد كردند.» (سوره مبارکه شعراء، آيه 227)
در آيه41 سوره مبارکه احزاب هم به‌طور صريح و با لحن دستور، ما را به فراوان يادکردن خدا امر می‌فرمايد: «يا اَيُّها الَّذيِنَ امَنُوا اذْكُروا اللهَ كَثيِراَ؛ ای كسانی كه ايمان آورده‌ايد! خداوند را بسيار ياد كنيد.»
با تدبّر در قرآن کريم درمی‌يابيم كه بايد مشغول ذکر الهی و غرق در ياد خدا بوده و به طور فراوان و در تمام آنات و ساعت‌ها مشغول ذكر او باشيم.
سفارش به ياد خدا در روايات نيز به‌طور گسترده آمده‌است. تنها به چند روايت در اين خصوص اشاره می‌كنيم تا اهميت موضوع بر كسی پوشيده نماند:
اميرالمؤمنين علی(ع) می‌فرمايد: «خوشا به حال كسی كه لب فرو بندد، مگر از ياد خدا.» (غرر الحکم، ح 5936)
ايشان در حديث ديگری نيز فرموده‌است: «ياد كردن خدا لذّت محبّان است.» (همان، ح671)
همچنين در دو بيان نورانی می‌فرمايد: «ياد خدا كردن، خوبی پرهيزكاران است.»(همان، ح5163)
«ياد خدا، شادی هر تقوا پيشه‌ای و لذّت هر اهل يقينی است.» (همان، ح 5174)
در فراز ديگری از دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان می‌گوييم: بار پروردگارا! در اين روز مرا توفيق شكرگزاری‌ات عطا فرما.
يکی از اموری كه بايد همواره انجام دهيم، «شكر خداوند» است. در بيشتر دعاها در كنار سفارش به «ذكر»، توصيه به «شكر» شده است. به‌عنوان مثال، در دعای كميل می‌خوانيم: «وَ اَنْ توزِعَنيِ شُكْرَكَ وَ اَنْ تُلْهِمَني ذِكْرَكَ؛ شكر و سپاسگزاری‌ات را روزی من كن و ياد خود را بر من الهام بفرما.» (مفاتيح الجنان، ص102)
در اين دعای شريف نيز پس از «ذكر» صحبت از «شكر» شده‌است. در همين رابطه با ذکر چند روايت، بحث را به پايان می‌بريم.
امام صادق(ع) فرمودند: «شكر نعمت‌های الهی با دوری از گناهان است و تمام شكر، گفتن اين جمله است؛ اَلْحَمْدُلِلَّه رَبِّ الْعالَميِن.» (اصول کافی، ج 2، ص95)
ايشان در كلام نورانی ديگری فرموده‌اند: هركس هنگام صبح چهار مرتبه بگويد «اَلْحَمْدُلِلَّه رَبِّ الْعالَميِن» شكر آن روز را ادا كرده‌است و اگر اين ذكر را هنگام غروب نيز چهار بار بگويد، شكر آن شب را ادا كرده‌است.» (وسائل الشيعه، ج 7، ص172)
در حديث ديگری، امام علی(ع) فرمودند: «شكر نعمت موجب زيادی آن می‌شود.»(غررالحکم، ح 6182)
پيامبر اكرم(ص) در بيان ارزشمندشان ايمان را دو قسم معرفی و فرمودند: «ايمان دو قسم است، نيمی از آن صبر و نيمی از آن شكر است.» (ثواب الاعمال، ص29)
📚منبع
برگرفته از کتاب تا آسمان، دکتر حسین محمدی‌فام
