شرح دعای روز یازدهم ماه مبارک رمضان
دعای روز یازدهم ماه مبارک رمضان
اَللّهُمَّ حَبِّبْ اِلَيَّ فيهِ الْإحسانَ وَ كَرِّهْ اِلیَّ فيهِ‌الْفُسُوقَ وَ العِصيانَ وَ حَرِّمْ عَلَيَّ فيهِ السَّخَطَ وَ النّيرانَ بعَوْنِكَ ياغياثَ المُستَغيثينَ.
خداوندا در اين روز احسان و نيکويی را محبوب من و فسق و گناه را ناپسند من قرار ده و در اين روز خشم و آتش قهرت را بر من حرام گردان، به ياری خود ای فريادرس فريادرسان.
شرح دعای روز یازدهم
در قسمت اول اين دعا مضمون يکی از آيات قرآن کريم مطرح شده‌است.
خداوند بزرگ در قرآن كريم می‌فرمايد: « ولِكنَّ اللهَ حَبَّبَ اليكُم الايمانَ وَ زَيَّنَهُ في قُلوبِكُم و كَرَّهَ اِلَيْكُمُ الكُفْرَ والْفُسوقَ والْعِصْيان؛ اما خداوند ايمان را برای شما دوست داشتنی گردانيد و آن را در دل‌های شما بياراست و كفر و پليدكاری و سركشی را در نظرتان ناخوشايند ساخت.» (سوره مباركه حجرات، آيه 7)
در دعای روز يازدهم ماه مبارک رمضان از خداوند می‌خواهيم که احسان را محبوب ما گرداند و فسق و گناه را در نظر ما منفور کند تا با وجود چنين حالتی همواره مشغول طاعت و عبادت حضرت حق باشيم.
احسان و نيكی‌كردن، يكی از نشانه‌های ايمان است. قرآن كريم می‌فرمايد: «اِنَّ‌اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْاِحْسانِ؛ خداوند به عدل و نيكوكاری فرمان می‌دهد.» (سوره مباركه نحل، آيه 90)
و در جای ديگر نيز چنين می‌فرمايد: «وَ اَحْسِنوُا اِنَّ اللهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ؛ و نيكی كنيد كه خداوند نيكوكاران را دوست می‌دارد.» (سوره مباركه بقره، آيه 195)
با استجابت «حَبِّبْ اِلَيَّ فيهِ الْإحسانَ» که دعای اين روز ماست، همواره به احسان کردن عشق ورزيده و نتيجه آن را با نعمت‌های بی‌پايان خداوند در بهشت جاودان خواهيم چشيد.»
خداوند وقتی در سوره مباركه «الرحمن» به ذكر بهشت و نعمت‌های گوناگون آن می‌پردازد، علت پذيرايی ويژه از بندگان صالح خود را چنين بيان می‌فرمايد: «هَلْ جَزاءُ الْاِحْسانِ اِلَّا الاِحْسانُ؛ آيا پاداش احسان و نيكوكاری جز احسان است؟» (سوره مباركه الرحمن، آيه 60)
در اين ميان اگرچه نيكی‌كردن به انسان‌ها ارزشمند و دارای پاداش است، اما نيكی به پدر و مادر دارای اهميت فوق‌العاده‌ای است تا آنجا كه خداوند در 5 آيه گوناگون در قرآن كريم با عبارت «بِالْوالِدَيْنِ اِحْساناً؛ به پدر و مادر احسان كنيد.» (سوره‌های مباركه بقره، نساء، انعام، اسراء و احقاف) به اين مهم اشاره فرموده‌است.
ذکر اين مطالب خالی از لطف نيست که بايد تلاش كنيم تا نيكوكاری برای ما ملكه شود و به احسان‌كردن عادت كنيم.
در زيارت جامعه كبيره خطاب به امامان هدی(ع) می‌گوييم: «عادَتُكُمُ الاِحْسان؛ عادت شما نيكوكاری است.»(مفاتيح‌الجنان، زيارت جامعه كبيره)
در روايات متعددی به بحث «احسان» اشاره شده است برای نمونه:
امام علی(ع) می‌فرمايد: «نيكوترين احسان، مواسات با برادران است.» (مستدرك الوسائل، ج 7، ص 260) (مواسات به معنی نيكوكاری، بخشندگی و احسان)
رسول خدا(ص) در بخشی از دستور اخلاقی‌شان به مسلمانان می‌فرمايد: «آيا خبرتان نكنم از بهترين اخلاق دنيا و آخرت؟ گذشت از كسی‌است كه به تو ظلم كرده و برقراری رابطه با آن كسی که با تو قطع رابطه كرده و احسان و نيكی به آنكه به تو بدی كرده‌است.»(منيةالمريد، ص 323)
اميرالمؤمنين علی(ع) نيز درباره احسان می‌فرمايد: «ايثار و گذشت، غايت احسان است.» (غررالحكم، ص 395)
در قسمت بعدی دعا از خدا می‌خواهيم كه فسق و گناه را مورد نفرت ما قرار دهد و خشم و آتش آن را بر ما حرام كند.
آنچه مسلم است، اين كه اگر اين دعا مستجاب شود و گناه و كج‌روی در نظر انسان منفور باشد، بی‌شک از آنها دوری كرده و در نتيجه از خشم و آتش خدا در امان خواهد ماند. چرا که خشم خداوند و عذاب سوزاننده برای فاسقان و عاصيان است و اگر كسی از گناه جدا شود، از خشم خدا نيز به دور خواهد ماند.
رسول گرامی اسلام(ص) در ضمن حديثی، چهار علامت برای انسان خائن معرفی می‌كند كه اولين آنها «عِصْيانُ الرَحمن يا همان نافرمانی خدای مهربان» است. (ميزان الحكمه، ج 3، ص 542)
اميرالمؤمنين علی(ع) نيز عصيان را سبب خواری دانسته و می‌فرمايد: «خوشبخت‌ها به سبب ايمان محفوظ ماندند و بدبخت‌ها بر اثر عصيان خوار شدند.» (همان، ج 5، ص 299)
آری اگر از عصيان، نفرت پيدا كنيم اميد است كه از خشم خدا و آتش سوزاننده نجات يابيم.
امان از آتش جهنم؛ موضوعی مهمی است که در روايات مأثوره بدان پرداخته شده و پيامبر اکرم(ص) و ائمه معصومين(ع) در اين باره اعمالی را به ما آموخته‌اند كه انجام آنها باعث حرام شدن آتش بر ما می‌شود. به چند نمونه از اين روايات شريف اشاره می‌كنيم:
امام صادق(ع) می‌فرمايد: «هرگاه اشك‌ها [از خوف يا عشق خدا] سرازير شود، خداوند آن چهره را بر آتش حرام می‌كند.»(بحارالانوار، ج 93، ص 331)
امام صادق(ع) در جای ديگری می‌فرمايد: «خداوند پيكرهای يكتاپرستان [حقيقی] را بر آتش حرام كرده‌است.»(التوحيد، ص 20)
آن حضرت همچنين می‌فرمايد: «هيچ مؤمنی نيست كه از آبروی خود برای برادر مؤمنش مايه بگذارد، مگر آن كه خداوند روی او را بر آتش حرام گرداند و در روز قيامت سختی و خواری به او نرسد.» (تنبيه الخواطر، ج 2، ص 80)
📚منبع
برگرفته از کتاب تا آسمان، دکتر حسین محمدی‌فام
