شرح دعای روز دهم ماه مبارک رمضان
دعای روز دهم ماه مبارک رمضان
اَللّهُمَّ اجْعَلني فيهِ مِنَ المُتَوَكِّلينَ عَلَيْكَ وَاجْعَلني فيهِ مِنَ الْفائِزينَ لَدَيْكَ وَاجْعَلني فيه مِنَ المُقَرَّبينَ اِليْكَ بِاِحْسانِكَ يا غايَةَ الطّالِبينَ.
خداوندا مرا در اين روز از آنان که در تمام امور بر تو توکل کنند و نزد تو فوز و سعادت يابند واز مقربان درگاه تو باشند قرار ده، به حق احسانت ای منتهای آرزوی طالبان.
شرح دعای روز دهم
يكی از آموزش‌های قرآن به بندگان مؤمن «توكل» است. قرآن كريم می‌فرمايد: «مؤمنين بايد در امور گوناگون به خدا توكل كنند.» (سوره مبارکه آل عمران، آيه122)
قرآن کريم در آيه‌ای ديگر، ثمره اين توكل را بدين صورت بيان می‌فرمايد: «وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَي اللهِ فَهُوَ حَسْبُه؛ هركس بر خدا توكل و اعتماد كند، او برای وی بس است.» (سوره مباركه طلاق، آيه 3)
در معنای توكل، مرحوم علامه طباطبایی(ره) چنين گفته‌است: «معنای توكل اين‌است كه تأثير امور را به خدای تعالی ارجاع دهی و تنها او را مؤثر بدانی.»(تفسیر الميزان، ج 19، ص 128)
وی در جای ديگری می‌نويسد: «توكل آن‌است كه بنده خدا، پروردگار خود را وكيل خود می‌گيرد تا هر تصرفی را خواست در امور او بكند.» (همان، ج 17، ص507)
انسان با ايمان بايد در امور گوناگون به خداوند توكل و اعتماد كند و در حقيقت خدا را وكيل خود قرار دهد و معتقد باشد كه خداوند خير او را می‌خواهد.
و همين اعتقاد موجب می‌شود که بگويد من كار را به خدا واگذار می‌كنم كه وكيل من است تا هرطور خودش صلاح می‌داند، عمل كند و من به هر چه او تدبير كند، راضی و خرسندم.
اما نكته مهمی که در اينجا مطرح است و نبايد از آن غافل شد اينکه توكل هنگامی معنا پيدا می‌كند كه ما وظيفه و عمل صحيح خويش را انجام داده باشيم و پس از آن توكل كنيم؛ نه اينكه مانند آن مردی باشيم که در زمان رسول خدا(ص) می‌خواست با توكل به خدا شترش را عقال نکند (به جایی نبندد) اما پيامبر اكرم(ص) به او فرمود: «ابتدا شترت را ببند و سپس توكل كن.» (شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحديد، ج 11، ص 201)
پيامبر(ص) با اين فرمايش خود به مسلمانان آموختند که کارهايشان را طبق قواعد علمی و عادی به طور درست انجام دهند و در كنار آن نيز به خدا توكل كنند، نه اينكه بنشينند و توكل نمايند.
در فراز ديگر دعای روز دهم ماه مبارک رمضان، رستگاری مسألت می‌شود.
«فوز» را به «نجات»، «رستگاری»، و «رسيدن به خير با سلامت» معنا كرده‌اند. پس «فائز» که در متن دعا آمده‌است به انسانِ نجات يافته يا رستگار گفته می‌شود. (قاموس قرآن، ج 5، ص 211)
در قرآن راه رسيدن به فوز و رستگاری به ما نشان داده شده‌است: «وَ مَنْ يُطِعِ اللهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزَاً عَظيِماً؛ هركس خدا و پيامبرش را فرمان بَرَد، قطعا به رستگاری بزرگی نايل آمده‌است.» (سوره مباركه احزاب، آيه 71)
پس راه رسيدن به رستگاری، اطاعت از دستورات خداوند و رسول گرامی اسلام(ص) است كه البته اطاعت از ائمه هدی(ع) نيز همين حكم را دارد؛ همان‌طور که در زيارت جامعه كبيره می‌گوييم: «مَنْ اَطاعَكُمْ فَقَدْ اَطاعَ اللهَ؛ هركه از شما اطاعت كند، همانا از خدا اطاعت كرده است.»(مفاتيح الجنان، زيارت جامعه كبيره)
بی‌ترديد در مكتب اسلام هيچ كس چون اميرالمؤمنين علی(ع) نتوانسته دستورات خدا و رسول او را فرمان بَرَد و اطاعت كند؛ لذا هيچ كس به مانند ايشان به فوز و نجات نرسيده‌است؛ برای همين، هنگامی‌كه در سحر نوزدهم ماه مبارك رمضان شمشير أشقی الأشقياء بر فرق مباركش اصابت می‌کند، فرياد می‌زند: «فُزْتُ وَ رَبِّ الكعبه؛ قسم به خدای كعبه رستگار شدم.»(ميزان الحكمه، ج 6، ص 63)
در روايات نقل شده از امامان شيعه(ع) نيز راه‌های رسيدن به فوز و رستگاری و نجات بيان شده‌است:
امام علی(ع) در اين‌باره می‌فرمايد: «از علم فرمان بر و جهل را نافرمانی كن؛ تا رستگار شوی.»(غررالحكم، ح 2309)
آن حضرت در حديث ديگری فرمود: «هركه امروزش را درست كرد و كوتاهی‌های ديروزش را جبران نمود، رستگار است.» (همان، ح 6540)
در ادامه دعای اين روز، از خدا می‌خواهيم تا ما را جزو مقربان درگاهش قرار دهد.
مقام «قرب» از مقامات متعالی عرفانی‌است كه هركس را توان رسيدن به آن نيست؛ در دعای كميل می‌خوانيم: «خدايا! من به وسيله ذكر تو به تو نزديكی می‌جويم.» (مفاتيح‌الجنان، دعاي كميل)
و يا در دعایی از اميرالمؤمنين علی(ع) وارد است كه: «پروردگارا! من به جود و كرم تو به تو نزديكی می‌جويم.»(الكافی، ج 2، ص 545)
در زيارت‌نامه برخی از ائمه(ع) هم می‌گوييم: «من به واسطه ولايت شما به خداوند تقرب می‌جويم.» (المقنعه، ص 477)
در رواياتی که به دست ما رسيده، وسائل تقرب به خدا بيان شده‌است. خداوند متعال فرموده‌است: «هيچ بنده‌ای با چيزی محبوب‌تر از واجبات به من نزديك نشده‌است.»(المحاسن، ج 1، ص 454)
امام علی(ع) در اين‌باره می‌فرمايد: «بهترين وسيله‌ای كه متوسلان با آن به خدا تقرب می‌جويند، حج و عمره خانه خداست.» (ميزان الحكمه، ح 6903)
و در جای ديگری فرموده‌است: «نزديكی بنده به خداوند با خالص‌كردن نيتش حاصل می‌شود.» (ميزان الحكمه، ح 16805)
📚منبع
برگرفته از کتاب تا آسمان، دکتر حسین محمدی‌فام
