عید غدیر
آیه تبلیغ در غدیر خم
«الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً.»
«امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم.» (1)
با نزول آیه تبلیغ در غدیر خم، پیامبر اکرم(ص) علی بن ابیطالب(ع) را به ولایت و خلافت منصوب کرد و آیه اکمال نازل گردید سپس پیامبر(ص) فرمود: «اَللهُ أکبرُ عَلی إکمالِ الدّینِ وَ إتمامِ النِّعمةِ وَ رِضَی الرَّبِّ بِرِسالَتی وَ وِلایةِ عَلیِّ بنِ اَبیطالبٍ مِنْ بَعدی؛ الله اکبر بر کامل کردن دین و تمام کردن نعمت و رضایت خداوند به پیامبری من و ولایت علی بن ابیطالب پس ازمن.»
📚منبع
(1) سوره مبارکه مائده، آیه 3
بشاره المصطفی، طبری، ۱۳۸۳ق، ص۲۱۱
تاویل الایات الظاهره، حسنیی استرآبادی، ۱۴۰۹ق، ص۱۵۲
الطرائف، سید بن طاووس، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۱۴۶
فضیلت روز عید سعید غدیر خم
امام رضا علیه‌السلام در فضیلت روز غدیر فرمودند:
«هنگامى كه روز قیامت برپا شود، چهار روز را زینت می‌دهند همان‌طور كه عروس را آرایش می‌كنند.» گفته شد: این چهار روز كدام ایام هستند؟
فرمودند: «روز عید قربان، روز فطر، روز جمعه و روز غدیر. اما روز غدیر در بین اضحى و فطر و روز جمعه مانند ماه در بین ستارگان است. روز غدیر را روز كمال می‌گویند، و روزى كه شیاطین رانده می‌شوند، روزى كه در آن اعمال شیعیان و دوستان آل محمد پذیرفته می‌گردد و آن روزى است كه در آن خداوند اعمال مخالفین را رد می‌كند و آنها را ناچیز می‌شمارد.»(۱)
حسن بن راشد می‌گوید به امام صادق علیه‌السلام عرض کردم: فدایت گردم! آیا غیر از عید فطر و عید قربان عیدی وجود دارد؟ در پاسخ فرمود: «نعم یا حسن! أعظمهما و أشرفهما؛ آری بزرگتر و شریف‌تر از آن دو عید، عید دیگری هست.»
عرض کردم: آن روز کدام است؟ فرمود:«یوم نُصِب امیرالمؤمنین عَلَماً للناس.» (۲) «آن روزی که امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام به عنوان رهبر مردم نصب شد.» عرض کردم: نصب علی به عنوان رهبر در کدام روز بود؟ فرمود: «روز هیجدهم ماه ذیحجه.» (۳)
📚منبع
(۱) اخبار و آثار حضرت امام رضا علیه‌السلام، عطاردی، ص ۵۶۶ و ۵۶۷
(۲) کافی، شیخ کلینی، ج ۴، ص ۱۴۸
(۳) چهل حدیث پیرامون غدیر، اشتهاردی، ص ۴۸
عید غدیر در احادیث
در کتب اهل سنت روایت شده که هرکس روز هجدهم ذی الحجه را روزه بگیرد، خداوند ثواب روزه شش ماه را برای او می‌نویسد و این روز، همان روز عید غدیر خم است.(۱)
رسول خدا(ص) فرمود:
«روز غدیر خم برترین عیدهای امت من است و آن روزی است که خداوند بزرگ دستور داد، برادرم علی بن ابی طالب را به عنوان پرچم‌دار امتم منصوب کنم، تا بعد از من مردم توسط او هدایت شوند، و آن روزی است که خداوند در آن روز دین را تکمیل و نعمت را بر امت من تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای آنان پسندید.»(۲)
همچنین امام صادق(ع) می‌فرماید:
«روز غدیر خم عید بزرگ خداست، خدا پیامبری مبعوث نکرده، مگر اینکه این روز را عید گرفته و عظمت آن را شناخته و نام این روز در آسمان، روز عهد و پیمان در زمین، روز پیمان محکم و حضور همگانی است.»(۳)
در روایتی دیگر امام صادق(ع) «عید غدیر را عظیم‌ترین و باشرافت‌ترین عید مسلمین می‌دانند که سزاوار است در هر ساعت آن، شکر خدا به جای آورده شود و مردم روزه شکرانه بگیرند که روزه این روز معادل شصت سال عبادت است.»(۴)
امام رضا(ع) فرمود:
«روز غدیر در میان اهل آسمان مشهورتر است تا میان اهل زمین، اگر مردم ارزش این روز را می‌دانستند، بی‌تردید فرشتگان در هر روز ده بار با آنان مصافحه میکردند.»(۵)
📚منبع
(۱) تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۸، ص۲۸۴
(2) امالی، شیخ صدوق، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۵
(3) وسائل الشیعه، شیخ حرعاملی، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۸۹
(4) وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ۱۴۱۶ق، ج۱۰، ص۴۴۳
(5) تهذیب الاحکام، شیخ طوسی، ج۶، ص۲۴
نام‌های عید غدیر خم
از ائمه طاهرین(علیهم‌السّلام) در روایات برای غدیر اسم و صفات فراوانی ذکر شده است؛ آنها از این راه سعی در شناساندن هرچه بیشتر این روز داشته‌اند.
شناختن نام‌های روز غدیر تصویری روشن از این روز را در ذهن و دل انسان ایجاد کرده و بیش از پیش این روز بزرگ را می‌شناساند. برخی از این نام‌ها از این قرارند:
«عیدالله الاکبر؛ بزرگترین عید خدا»
امام رضا(علیه‌السّلام) می‌فرماید: «و هو عیدالله الاکبر؛ عید غدیر، برترین عید خداوند است.» (۱)
«یوم مرضاة الرحمن؛ روز خشنودی پروردگار»
امام صادق(علیه‌السّلام) می‌فرماید: «و فیه مرضاة الرحمن؛ در این روز، رضایت خداوند نهفته است.» (۲)
«یوم الایضاح؛ روز آشکار کردن حقیقت»
امام علی(علیه‌السّلام) می‌فرماید: «و هو یوم الایضاح؛ روز غدیر، روز آشکار کردن حقیقت است.» (۳)
«یوم الجمع المسؤول؛ روز گردهمایی و تعهد حاضران»
امام صادق(علیه‌السّلام): «نام غدیر در زمین، روز بازخواست‌شدگان است.» (۴)
«یوم الولایة؛ روز ولایت»
امام رضا(علیه‌السّلام) در حدیثی مفصل، روز غدیر را روز عرضه ولایت به انسان‌ها و مخلوقات معرفی می‌کند. (۵)
«یوم مرغمة الشیطان؛ روز زبونی شیطان»
امام رضا(علیه‌السّلام) می‌فرماید: «انه یوم مرغمة الشیطان.» (۶)
📚منبع
(1) الغدیر، علامه امینی، ج۱، ص۲۸۶
(2) بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۹۸، ص۳۲۳
(3) مصباح المتهجد، طوسی، ص۷۵۵
(4) بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۹۸، ص۳۲۰
(5) المراقبات، ملکی تبریزی، ص۲۵۷
(6) بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۹۸، ص۳۲۳
راه رفتن دشمن علی(ع) بر روی زمین حرام است
«شيخ الاسلام حموئـی» در باب هجدهم «فرائد السمطين» از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آورده است که به علی علیه‌السلام فرمود:
«ای علی، همانا زمين از آن خداست و آن را به هر يک از بندگان خود که بخواهد وا می‌گذارد. (اينک) به من وحی فرستاده که فاطمه را با مهريه يک پنجم زمين، به ازدواج تو در آورم، پس آن صداق اوست و هرکس بر زمين گام نهد و شما را دشمن باشد، راه رفتنش بر زمين حرام است.»
📚منبع
الغدیر، علامه امینی، ج ۲، ص ۴۴۶
نعره شیطان در ماجرای غدیر خم
درباره مکر شیطان در ماجرای غدیر، جابر بن عبدالله از امام باقر علیه‌السلام روایت می‌کند: زمانی که پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم در روز غدیر خم دست على علیه‌السلام را در دست گرفت، شیطان در میان سپاهیانش نعره برآورد و هیچ یک از آنها چه در خشکى و چه دریا به جاى نماند مگر آنکه در پى نعره او به سویش دویدند و گفتند: اى آقا و مولا چه بر سر تو آمده؟ ما هرگز از تو نعرهاى دهشتناکتر از این نعره نشنیده بودیم. ابلیس به آنها گفت: این پیامبر کارى کرد که اگر براستى این کار تحقق یابد دیگر کسى هرگز خدا را نافرمانى نکند.
آنها در پاسخ گفتند: سرورا، تو آدم را فریب دادى. زمانی که منافقان گفتند: این مرد [پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم] از سر هواى نفس سخن مى‌گوید و یکى به دیگرى گفت: مگر نمىبینى که چشمانش چگونه در کاسه سرش مىچرخد؟ گویا دیوانه شده ــ مقصودشان پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم بود ــ در این هنگام شیطان فریادى از سر شادى زد و دوستانش دوباره گرد او حلقه زدند. او به آنها گفت: آیا مىدانید من قبلاً با آدم ابو البشر چه کردهام؟ گفتند: بله. گفت: آدم، پیمان خود را شکست، اما به خدا کفر نورزید، ولى اینان هم پیمانشان را نقض کردند و هم به پیامبر علیه‌السلام کفر ورزیدند.
پس هنگامى که پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم از این جهان رخت بر بست و مردم به جاى على علیه‌السلام دیگرى را به خلافت نشاندند شیطان تاج شاهى بر سر گذاشت و منبرى نهاد و روى بالش نشست و پیادگان و سوارگان خود را گرد آورد و به آنها گفت: شادى کنید که تا روز قیام امام، خداوند فرمان برده نشود. امام باقر علیه‌السلام این آیه را تلاوت فرمود: «وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِیقاً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ؛ براستى شیطان گمان خویش را درباره آنها صادق یافت و جز گروهى از مؤمنان همه از او پیروى کردند.» ( سوره سبأ، آیه ۲۰)
امام باقر علیه‌السّلام فرمود: «تأویل این آیه هنگامى بود که پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم رحلت فرمود و گمان ابلیس همان هنگامى بود که درباره پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم گفتند؛ او از سر هواى نفس سخن مى‌گوید و شیطان در این هنگام گمانى درباره ایشان برد و آنها گمان شیطان را تصدیق کردند و تحقّق بخشیدند.»
📚منبع
الکافی، شیخ کلینی، ج ۸، ص۳۴۴
این دو مردم را از اسلام باز می‌گردانند
زراره از یکی از دو امام باقر و صادق علیهم‌السّلام روایت کرده که فرمود:
«روزی پیامبر صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم غمگین و اندوهناک بود. علی علیه‌السّلام به آن حضرت عرض کرد: چیست که تو را غمگین می‌یابم؟ فرمود: چگونه غمگین نباشم در حالی که همین امشب خواب دیدم که بنی تیم [تیره ابوبکر] و بنی عدی [قبیله عمر] و بنی امیه بر منبر بالا می‌روند و مردم را از اسلام باز می‌گردانند. من در خواب گفتم: پروردگارا! این واقعه در دوران زندگی من روی می‌دهد یا پس از مرگ من؟ فرمود: پس از مرگ تو.»
📚منبع
ترجمه روضه کافی، شیخ محمدباقر کمره ای، ص ۳۶۹
پاداش خرج کردن در روز عید غدیر
امام علی(ع) فرمودند: «خرج کردن یک درهم در روز غدیر، پاداش صد هزار درهم در روزهای دیگر و حتی بیشتر دارد.»
📚منبع
مصباح المتهجد، شیخ ابوجعفر محمد بن حسن طوسی، ج۲، ص ۷۵۷
پاداش اطعام در روز عید غدیر
امام صادق(ع) فرمودند: «غذا دادن به یک مؤمن در روز عید غدیر ثواب اطعام یک میلیون پیامبر و صدیق (در رأس آنها خود ائمه معصومین) و یک میلیون شهید (در رأس آنها حضرت عباس(ع) و شهدای کربلا) و یک میلیون فرد صالح در حرم خداوند را دارد.»
📚منبع
بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۶، ص ۳۰۳
