فضیلت ماه شعبان
فضیلت ماه شعبان از نگاه احادیث و روایات
رسول خدا(ص) فرمودند: «رجب شهر اللّه و شعبان شهری و رمضان شهر امّتی.»(۱)
«رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است.»
همچنین فرمودند: «شعبان شهری رحم اللّه من أعاننی علی شهری.»(۲)
«شعبان ماه من است، خدا بیامرزد کسی که مرا به ماه من اعانت کند.»
و نیز در حدیثی دیگر پیامبر(ص) می‌فرماید:
«ماه شعبان ماهی است که اعمال انسانها بالا می‌رود در حالی‌که مردم از آن غفلت می‌کنند.»(۳)
همینطور از امام علی(ع) گزارش شده که فرمودند: «ماه شعبان ماه رسول خدا(ص) است.» (۴)
📚منبع
(۱) وسایل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج ۱۰، ص ۴۸۰
(۲) همان، ص ۴۹۷
(۳) همان، ص ۵۰۲
(۴) همان، ص ۴۹۳
جایگاه و اهمیت ماه شعبان از منظر علما و بزرگان اهل سنت
با اهمیت‌ترین ماه پس از ماه رمضان برای پیامبر(ص) ماه شعبان بود و ایشان تمام این ماه مبارک را روزه می‌گرفتند.(۱)
و به دیگر مسلمانان نیز توصیه می‌کردند ایام البیض (سه روز میانه ماه شعبان) را حتما روزه بگیرند.(۲)
در احادیث متعددی بر این نکته تأکید شده که در نیمه شعبان اعمال یک ساله انسانها عرضه می‌شود.(۳)
و در برخی نقل‌ها آیه «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرینَ * فیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ.»(۴)
«ما قرآن را در شبى پر برکت نازل کردیم؛ ما همواره انذارکننده بوده‌ایم! در آن شب هر امرى بر اساس حکمت الهى، تدبیر و جدا می‌گردد.» را به نیمه شعبان تفسیر و تطبیق کرده‌اند.(۵)
📚منبع
(۱) صحیح البخاری، بخاری، ج۳، ص ۳۳۶
(۲) صحیح مسلم، مسلم بن حجاج نیشابوری، ج۲، ص: ۸۲۰
(۳) بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۸۴، ص ۳۷
(۴) سوره مبارکه دخان، آيات ۳ و ۴
(۵) جامع البیان فى تفسیر القرآن، طبری، ج ۲۵، ص ۶۵
یاری پیامبر(ص) با روزه شعبان
از صفوان جمال روایت شده که می‌گفت امام صادق(ع) به من فرمود:
«وادار کن کسانی را که در اطراف تو هستند به روزه ماه شعبان.»
گفتم فدایتان شوم مگر در فضیلت آن چیزی می‌بینید؟
فرمودند: «بلی به درستی‌که رسول خدا(ص) هرگاه می‌دید هلال ماه شعبان را، امر می‌فرمود به منادی که در مدینه ندا می‌کرد:
ای اهل مدینه! من از جانب خداوند به سوی شما مبعوث شدم آگه باشید که شعبان ماه من است. پس خدا رحمت کند کسی را که مرا بر ماه من یاری کند یعنی روزه بدارد.»
📚منبع
بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۹۴، ص ۵۶
هشت توصیه امام هشتم برای روزهای آخر شعبان
اباصلت می‌گوید:
در آخرین جمعه شعبان خدمت امام رضا علیه‌السلام رسیدم.
فرمود:
«ای اباصلت، بیشترِ ماه شعبان سپری شده و امروز آخرین جمعه شعبان است، پس در روزهای باقیمانده کوتاهی‌های روزهای گذشته را جبران بکن و باید به آنچه برایت مهم است اقدام کنی.»
۱. زیاد دعا کن.
۲. زیاد استغفار کن.
۳. زیاد قرآن تلاوت کن.
۴. از گناهانت به درگاه خدا توبه کن تا خالصانه به ماه خدا وارد شوی.
۵. هر امانتی که گردنت هست ادا کن.
۶. تمام کینه‌هایی که در دلت نسبت به مؤمنان داری، از دل بیرون کن.
۷. هر گناهی که به آن مبتلا هستی از آن دست بکش و تقوای خدا پیشه کن و در آشکار و پنهان بر خدا توکل کن.
۸. و در روزهای باقیمانده این ماه بسیار بگو:
اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِیمَا مَضَی مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ.
خداوندا اگر در روزهای گذشته شعبان ما را نیامرزیدی، پس در روزهای باقیمانده بیامرز.»
📚منبع
عیون اخبار الرضا علیه‌السلام، شیخ صدوق، ج۲، ص۵۱
بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۹۴، ص۷۳
