پایگاه تخصصی مداحی عالمانه

شرح دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان

دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان

َاللّهُمَّ طَهِّرْني فيهِ مِنَ الدَّنسِ وَ الْأقْذارِ، وَ صَبِّرْني فيهِ عَلي كائِناتِ الْأَقدارِ، وَ وَفِّقْني فيهِ لِلتُّقى وَ صُحْبَةِ الْأبرارِ بِعَوْنِكَ ياقُرَّةَ عَيْن الْمَساكينِ.

خدايا! در اين روز مرا از پليدی و آلودگی‌های نفس و گناهان پاک ساز و مرا در برابر حوادث و مقدرات، قدرت صبر و تحمل عطا کن و بر تقوی و پرهيزگاری و همنشينی نيکوکاران موفق دار، به ياری خود ای مايه شادی و اطمينان خاطر مسکينان.

شرح دعای روز سیزدهم

نخستين فراز دعا، خواستن جان پاک از آلودگی‌هاست.
آنچه مسلم‌است منظور از آلودگی‌ها و نجاسات در اين دعا، آلودگی و پليدی‌های روح است، زيرا آلودگی جسم به‌راحتی از بين می‌رود اما اين آلودگی و كثيفی جان و‌ روح است كه رفع و دفع آن علاوه بر تلاش فراوان و تقوی و تزكيه به عنايت الهی و نظر او نياز دارد.

آشکار است که آلودگی و نجاست روح از ارتکاب به «گناه» نشأت می‌گيرد.
اميرالمؤمنين علی(ع) می‌فرمايد: «در انجام طاعات، خود را به شكيبايی واداريد و جان‌هايتان را از پليديی گناهان دور كنيد تا حلاوت ايمان را بچشيد.» (غرر الحکم، ح 5891)

اين امام همام در حديثی ديگر، راه پاك كردن اين آلودگی‌ها را معرفی می‌فرمايند:
«همانا تقوایِ خدا، داروی بيماری‌های قلب‌های شما و… پاك كننده آلودگی‌های جان‌های شما و جلا دهنده تاريكی چشم‌های شما است.» (نهج‌البلاغه، خطبه 198)

در برخی روايات اين چرك‌های روح را به شهوت رانی نسبت داده‌اند.
اميرالمؤمنين علی(ع) در اين زمينه می‌فرمايد: «جان‌های خود را از چرك شهوات، پاك كنيد تا به درجات بلند دست يابيد.» (ميزان الحكمه، ح 17087)

از خداوند متعال مسألت می‌كنيم كه اراده فرمايد تا پليدی‌های روحی ما به برکت عمل به دستورات معصومين(ع) از بين برود؛ همان طور كه اراده فرمود پليدی از اهل بيت‌(ع)دور بماند «اِنَّما يُريدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عنكُم الْرِجْسَ اَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً؛ همانا خداوند می‌خواهد كه از شما اهل‌بيت هر پليدی را بزدايد و شما را چنان كه بايد و شايد پاكيزه بدارد.» (سوره مباركه احزاب، آيه 33)

موضوع بعدی مورد تاکيد اين دعا، رضايت از مقدرات الهی است.
ما دعا می‌کنيم و برخی حوائج را از خداوند طلب می‌نماييم، اما بايد در عين حال به مصلحت او و مقدراتی كه او برای عالم هستی و امور ما رقم می‌زند راضی باشيم.

در دعای عرفه امام حسين(ع) می‌خوانيم: «وَ خِرْلي في قَضائِكَ و بارِكَ لي في قَدَرِكَ حَتَّي لا اُحِبُّ تَعْجيلَ ما اَخَّرْتَ وَ لا تأخيِرَ مَا عَجَّلْتَ؛ خدايا در قضای خود برايم خير مقدر كن و در قدر (مقدرات) خويش برايم بركت قرار بده تا آنجا كه عجله در آنچه تو به تأخير انداخته‌ای دوست نداشته باشم و آن چه را تو پيش انداخته‌ای، تأخيرش را دوست نداشته‌ باشم.» (مفاتيح الجنان، دعای روز عرفه امام حسين(ع))

صبر و رضا به مقدرات خداوندی از مقامات بلند عرفانی است، كه نيل به آن به سادگی امكان‌پذير نيست.
كسی چون سالار شهيدان حسين بن علی(ع) بايد بتواند پس از آن همه ظلم و ستم كه بر او روا داشتند، در لحظات پايانی عمر مبارکش فرياد سر دهد كه «صَبْراً‌عَلي قَضائِكُ؛ خدايا به تقدير تو راضی‌ام!» (مقتل مقرم، ص 453) آری تمام تلاش ما بايد حرکت درمسير اين مصباح الهدی باشد.

رسول مكرم اسلام(ص)فرمودند: «از برترين كارهای نيك نزد خداوند، خوش‌خویی و فروتنی و… و خرسندی به قضا است.»(ميزان الحكمه، ج 3، ص 116)
رضايت به قضا و قدر خداوند موجب رفع بسياری از غصه‌های ما می‌شود.

امام صادق(ع) در اين‌باره فرمودند: «اگر همه چيز به قضا و قدر است [كه هست] پس اندوه خوردن چرا؟!» (امالی صدوق، ص 56)
راه رسيدن به اين مقام هم توسط اميرالمؤمنين(ع)بيان شده‌است آنجا که فرمودند: «چگونه به قضا خشنود شود كسی‌كه يقين راستين ندارد؟!» (غررالحكم، ح 6993)

توفيق تقوی و همنشينی با نيكان، خواسته ديگر ما در دعای روز سيزدهم ماه مبارک رمضان است.
هر كدام از اين دو خواسته، يعنی تقوی و همنشينی با خوبان به تنهايی آن قدر مهم است كه شرح هر يک ساعت‌ها وقت می‌طلبد که در اين نوشته نمی‌گنجد؛ در اينجا برای نمونه به ذکر چند حديث كوتاه در باب «تقوی» و «همنشينی خوبان» از زبان گهربار حضرت امير المؤمنين علی(ع) می‌پردازيم:

🔶تقوی از منظر امام علی(ع)

«بهترين برادران تو آن است كه تو را به هدايت رهنمون سازد و به تقواو‌ پرهيزكاری‌ات برساند.»(ميزان الحكمه، ح 284)
«دنيا بسی فريبنده است و… در هيچ يك از توشه‌های آن خير و خوبی نيست مگر در توشه تقوا.» (همان، ح 6101)

«بدانيد كه پايه و اساس كار شما دين است و نگهبان شما [از گناهان] تقواست.» (شرح نهج‌البلاغه، ج 20، ص 153)
«بر تقوا و راستی مواظبت كن كه دين، در اين دو جمع است.» (ميزان الحكمه، ح 6430)

همنشينی با نيكان نيز درمكتب علوی اين چنين مورد تاکيد قرار گرفته‌است:
«با فرزانگان همنشينی كن تا خردت كمال يابد و نادانی از تو رخت بربندد.» (همان، ح 2567)
«رأس دين، همنشينی با پرهيزكاران است.»(همان، ح 6422)
«هيچ چيز به اندازه همنشينی با نيكان، آدمی را به خوبی فرانمی‌خواند و از بدی دور نمی‌كند.» (همان، ح 10297)

📚منبع

برگرفته از کتاب تا آسمان، دکتر حسین محمدی‌فام