علم امام باقر(ع)

علم امام باقر(ع)

امام باقر(ع) از نگاه دانشمندان اهل سنت

ابن حجر می‌نویسد:
ابوجعفر محمد باقر، به اندازه‌ای گنج‌های پنهان علوم، حقایق احکام و حکمت‌ها و لطایف را آشکار نموده که جز بر عناصر بی‌بصیرت یا بد نیت، پوشیده نیست و از همین روست که وی را «باقر العلم» (شکافنده علم) و جامع آن و برپاکننده پرچم دانش خوانده‌اند. او عمرش را در طاعت خدا گذراند و در مقامات عارفین بدان حد رسیده بود که زبان گویندگان از وصف آن ناتوان است. او سخنان بسیاری در سلوک و معارف دارد.(۱)

عبدالله بن عطا که یکی از شخصیت‌های برجسته و دانشمندان بزرگ عصر امام بود، می‌گوید: علما را در محضر هیچکس کوچکتر از آنها در محضر ابوجعفر (یعنی امام باقر) ندیدم.(۲)
ذهبی درباره امام باقر(ع) می‌نویسد: «از کسانی است که بین علم و عمل و آقایی و شرف و وثاقت و متانت جمع کرده، و برای خلافت اَهلیّت داشت.»(۳)
 

📚منبع
(۱) الصواعق المحرقه، ابن حجر، ص ۲۰۱
(۲)تذکرة الخواص، سبط ابن الجوزی، ص ۳۳۷
(۳)سیر اعلام النبلاء، ذهبی، ج۴، ص۴۰۲

امام باقر(ع)، علوم را می‌شکافت

در فصول المهمه آمده است:
آن حضرت را بدين لقب مى‏‌خواندند زيرا علوم را می‌شكافت‏ و باز مى ‌كرد.
در صحاح آمده است: «تبقر، يعنى توسع در علم.»
و در قاموس گفته شده است: «محمد بن على بن حسين را باقر مى‏‌خواندند، چون در علم تبحر داشت.»

در لسان العرب نيز ذكر شده است: آن حضرت را باقر می‌خواندند چرا كه علم را می‌‏شكافت و به اصل آن پى می‌‏برد و فروع علم را از آن استنباط مى‌‏كرد و دامنه علوم را مى ‌شكافت و وسعت مى‌‏داد.(۱)

آوازه علم و دانش امام محمد باقر(ع) چنان در بین مردم پیچید که وی را «باقر» نامیدند، در زبان عرب آن حضرت به باقر شهرت داشت چون علم را می‌شکافت و اهل آن را می‌شناخت و شاخه‌های علم را گسترش می‌داد.
در زبان عرب نیز «تبقر» به معنی توسع«گسترش داد»آمده است.(۲)

ابن حجر در کتاب صواعق المحرقه می‌گوید: او را باقر نامیدند و بقر الارض به معنی شکافت زمین را و هویدا کرد نهفته‌ها و مکنونات آن را.
او نیز معارف و علوم و حقایق احکام و لطایف را از گنجینه‌های نهان استخراج و آشکارا می‌کرد و این امور جز بر کسی که بصیرتش ربوده شده یا سرشت و باطنش به تباهی گراییده بر همگان مبرم و آشکار است.از این روست که آن حضرت را شکافنده و جامع علم و آشکار کننده و بالا رونده دانش خوانده اند.(۳)

از جابر جفی یکی از شاگردان ممتاز امام علیه السلام سوال شد چرا آن حضرت را باقر نامیدند؟ پاسخ داد:
«زیرا که او شکافت علمی را شکافتنی و آشکار و ظاهر ساخت، ظاهر ساختنی که غیر از او ساخته نبود.»(۴)

📚منابع
(۱) سيره معصومان، سید محسن امین، ج‏۶، ص ۱۵
(۲) فی رحاب ائمه اهل البیت، عبدالوهاب حسین، ص ۱۰
(۳) همان، ص ۴۰
هدایتگران راه نور، زندگانی باقر العلوم، آیت الله محمد تقی مدرسی، ص ۳۳
(۴)معانی الاخبار، شیخ صدوق، ص ۶۵
سیره عملی اهل البیت علیهم السلام، ارفع، ص ۹