مصائب امام هادی(ع)
مصائب امام هادی(ع)
هتاکی متوکل به ساحت مقدس امام هادی(ع)
امام در دوران خلافت متوكل، روزگار بسيار سختى را پشت سر گذاشت. هراسى كه متوكل از امام در دل داشت، سبب شده بود تا دستور دهد، سربازانش گاه و بى‌گاه بدون اجازه از ديوار وارد خانه امام شوند و آن جا را بازرسى كنند. آن‌ها گاه پا را از اين نيز فراتر مى‌گذاشتند و به هتاكى به ساحت مقدس امام مى‌پرداختند.
در تاريخ آمده است كه برخى اوقات متوكل در حالت مستى، امام را شبانه احضار مى‌كرد و به بزم شراب خود فرا مى‌خواند.
📚منبع
بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۵۰، ص ۲۱۱
جای دادن امام هادی(ع) در خرابه‌ی بدنام
بعد از شهادت امام جواد(ع) متوکل عباسی براى اینکه بتواند امام هادی(ع) را زیر نظر بگیرد، ایشان را از مدینه به سامراء دعوت تبعید گونه کرد. پس به یحیى بن هرثمه مأموریت داد تا امام هادى(ع) را از مدینه به سامراء ببرد.
شیخ مفید می‌گوید:«فَلَمَّا وَصَلَ إِلَیْهَا فَاَنَزَلَ فِی خَانٍ [الاَشنَعِ] یُعْرَفُ بِخَانِ الصَّعَالِیک.»
«پس زمانی که امام هادی(ع) به سامرا رسید، متوکل برای اینکه از شأن امام(ع) بکاهد، دستور داد، ایشان را یک روز در کاروانسرای کثیف و بدنامی به نام صعالیک جای دهند و روز بعد وارد شهر کنند.»
📚منبع
الارشاد، شیخ مفید، ج۲، ص۳۱۱
تبعید امام هادی(ع) به سامرا
امام هادی(ع) در مدینه می‌زیست و برنامه و روش زندگی او نشان می‌داد که نقطه مقابل حکومت متوکل است. به علاوه در هر فرصتی مردم را از حکومت طاغوتی متوکل بر حذر می‌داشت و با رعایت اهم و مهم افشاگری می‌کرد. عبدالله بن محمد فرماندار مدینه جریان را به متوکل گزارش داد، متوکل برای امام هادی(ع) نامه‌ای نوشت و در آن نامه او را به سامرا دعوت کرد.
امام همراه یحیی بن هرثمه روانه سامرا شد و چون به آنجا رسید متوکل با آن همه وعده‌ها و احتراماتی که در نامه ابراز کرده بود یک روز خود را از امام هادی(ع) پنهان داشت و آن حضرت را در کاروانسرایی که به کاروانسرای گداها معروف بود جای دادند و آن روز را در آنجا ماند تا اینکه به دستور متوکل آن حضرت را از آنجا به یک خانه انفرادی انتقال دادند و تحت نظر نگه داشتند.
📚منبع
سوگنامه آل محمد(ص)، محمدی اشتهاردی، صفحه ۱۳۶
ارشاد، شیخ مفید، ج ۲، ص ۲۹۸
حدیث اهل بیت (زندگینامه و مصائب چهارده معصوم.ع)، حاج یدالله بهتاش، ص۳۲۴
مصیبت‌زدگی امام حسن عسکری(ع) در مصیبت پدر گرامیشان
ابن طاووس نقل می‌کند: سرانجام امام هادی(ع) در زمان معتز مسموم گردید و پس از بیست سال و نه ماه اقامت در سامراء به شهادت رسید و در خانه خویش به خاک سپرده شد.امام حسن عسکری(ع) بدن پدر بزرگوار خود را غسل دادند، کفن کردند و بر جنازه ایشان نماز خواندند و به خاک سپردند.
در تاریخ آمده است:
خَرَجَ أَبُو مُحَمَّدٍ(ع) فِی جَنَازَهِ أَبِی الْحَسَنِ(ع) وَ قَمِیصُهُ مَشْقُوقٌ
امام حسن عسکری(ع) در مراسم تشییع پیکر مطهر پدرش گریبان چاک کرد.
📚منبع
مناقب، ابن شهر آشوب، ج۴، ص۴۳۵
حضرت موسی(ع) در ماتم برادر خود، گریبان چاک کرد
بنابر قول شیخ صدوق و جماعتی دیگر معتمد عباسی آن حضرت را به زهر شهید کرد و در وقت شهادت آن امام غریب به غیر از امام حسن عسکری(ع) کسی نزد آن جناب نبود و در تشییع جنازه آن جناب جمیع امرا و اشراف حاضر شدند.
امام حسن عسکری(ع) با دیدن جنازه پدر شهید خود گریبان چاک کرد و خود متوجه غسل و کفن و دفن والد بزرگوار خویش شد و آن جناب را در حجره‌ای که محل عبادت آن حضرت بود دفن کرد.
جمعی از منافقین آن زمان اعتراض کردند که گریبان چاک کردن در مصیبت، مناسب منصب امامت نیست.
حضرت فرمود: «ای جاهلان احمق! چه می‌دانید از احکام دین خدا؟ حضرت موسی(ع) پیغمبر خدا بود و در ماتم برادر خود هارون گریبان چاک کرد.»
📚منبع
جلاءالعیون، علامه مجلسی، ص ۹۷۸
حدیث اهل بیت (زندگینامه و مصائب چهارده معصوم.ع)، حاج یدالله بهتاش، ص ۳۳۳
مراسم تشييع و خاکسپارى امام هادی(ع)
بازتاب خبر شهادت پيشواى شيعيان، قلب ستم ديده مردم را جريحه‌دار كرد. شهر يكپارچه در سوگ آموزگارى بلند اختر و پدرى مهربان براى مستمندان و يتيمان نشست. در روز شهادت امام، جماعت بسيارى از بنى‌هاشم، بنى‌ابى‌طالب و بنى‌عباس در منزل امام جمع شده بودند و شيون و زارى سراسر خانه را آكنده بود.(۱)
مردم به صورت‌هاى خود سيلى مى‌زدند و گونه‌هاى خود را مى‌خراشيدند.(۲)
بدن مطهر امام هادى عليه‌السلام را بر دوش گرفتند و از خانه ايشان بيرون بردند و از جلوى خانه «موسى بن بغا» گذشتند. وقتى معتمد عباسى آنان را ديد، تصميم گرفت براى عوام فريبى، بر بدن امام نماز بگزارد. از اين رو دستور داد بدن مطهر امام را بر زمين گذاشتند و بر جنازه حضرت نماز خواند ولى امام حسن عسكرى عليه‌السلام پيش از تشييع بدن مطهر امام عليه‌السلام به اتفاق شيعيان بر آن نماز خوانده بود.
سپس امام را در يكى از خانه‌هايى كه در آن زندانى بود به خاک سپردند. ازدحام جمعيت به قدرى بود كه حركت كردن در بين آن همه جمعيت براى امام حسن عسكرى عليه‌السلام مشكل بود. در اين هنگام، جوانى مركبى براى امام آورد و مردم امام را تا خانه بدرقه كردند.(۳)
«ابوهاشم جعفرى» كه از نزديكان امام هادى عليه‌السلام بود، نيز قصيده‌اى در رثاى امام خود خواند.(۴)
📚منبع
(۱) منتهى الآمال، شیخ عباس قمی، ج ۲، ص ۶۸۴
(۲) وفيات الائمه، جمعی از علماء، ص ۳۸۶
(۳) منتهى الآمال، شیخ عباس قمی، ج ۲، ص ۶۸۳
(۴) همان