مصائب امام کاظم(ع)
مصائب امام کاظم(ع)
دوران حبس و مظلومیت امام موسی کاظم(ع)
امام کاظم(ع)، در طول دوران امامتش چندین بار از سوی خلفای عباسی احضار و زندانی شد.
نخستین بار در زمان خلافت مهدی عباسی، امام را به دستور خلیفه از مدینه به بغداد منتقل کردند.
هارون نیز دو بار امام را زندانی کرد.
زمانِ دستگیری و زندان اول، در منابع ذکر نشده ولی دومین بار در ۲۰ شوال سال ۱۷۹ق در مدینه دستگیر و در ۷ ذی حجه در بصره در خانه عیسی بن جعفر زندانی شد. بنا به گزارش شیخ مفید، هارون در سال ۱۸۰ق در نامه‌ای به عیسی بن جعفر، از او خواست امام را به قتل برساند، ولی او نپذیرفت.
امام را پس از مدتی به زندان فضل بن ربیع در بغداد منتقل کردند.
امام کاظم(ع) سال‌های پایانی عمر خود را در زندان‌های فضل بن یحیی و سندی بن شاهک گذراند.
در زیارتنامه امام کاظم(ع) با عبارت الْمُعَذَّبِ فِي قَعْرِ السُّجُون؛ کسی که در سیاهچال‌ها شکنجه می‌شد به او سلام داده شده است.
در زیارت نامه امام از زندان او به ظُلَم‌المطامیر نیز یاد شده.
مطموره زندانی را می‌گویند که مانند چاه به گونه‌ای باشد که جای پا دراز کردن و خوابیدن در آن ممکن نباشد. و نیز به جهت این که بغداد در مجاورت رود دجله است طبیعتا زندان‌های زیر زمینی مرطوب و نمناک (مطموره) بوده است.
📚منبع
تذکرة الخواص، ابن جوزی، ص٣١٣
كافی، شیخ کلینی، ج١، ص٤٧٨
عيون اخبارالرضا، شيخ صدوق، ج١، ص٨٦
الارشاد، شيخ مفيد، ج٢، ص ۲۳۷
كشف الغمه، اربلی، ج٢، ص٧٦٠
پس از شهادت امام موسی کاظم(ع)
بعد از شهادت امام، جنازه‌ی حضرتش را روی تابوت نهاده و از زندان بیرون آوردند، شخصی پیشاپیش جنازه فریاد می‌زد:
هذا اِمامُ الرَّفَضَة فَاعرِفُوهُ
این امام رافضیان است پس او را بشناسید.
جنازه‌ی امام را روی پل بغداد گذاشتند و به مردم اعلام نمودند بیایند، ملاحظه کنند که ایشان به مرگ طبیعی از دنیا رفته و اثر جراحت در بدنش دیده نمی‌شود.
یکی از شیعیان گفت: امام مرده و زنده ندارد، من از شخص امام جریان را سؤال می‌کنم، او نزدیک جنازه آمده عرض کرد: ای فرزند رسول خدا! تو راستگو و پدرت راستگو است به ما خبر بده که آیا تو را کشته‌اند یا خود از دنیا رفته‌ای؟
امام لب به سخن گشود و سه بار فرمود: «قَتلاً، قَتلاً، قَتلاً.» «مرا کشته اند.»
جنازه مطهر امام را به محل نگهبانان آوردند، مردم نیز اجتماع کردند و جنازه را با احترام تا قبرستان قریش تشییع نمودند.
📚منبع
سوگنامه آل محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم، محمدی اشتهاردی، ص ۱۰۴
شباهت سجده‌های امام کاظم(ع) و سجده‌های حضرت سیدالشهدا(ع)
حضرت موسی بن جعفر(ع) از صبح سجده می‌کرد تا ظهر و در وقت ظهر سر از سجده بر می‌داشت، نماز می‌کرد بی تجدید وضو. بعد از آن به سجده می‌رفت تا مغرب. مغرب سر از سجده بر می‌داشت بی آنکه تجدید وضو بفرماید، نماز می‌کرد.
ملعون کافر زندان بان به فضل گفت: در اندرون آن حجره نظر کن. گفت: نظر کردم چیزی ندیدم مگر یک وصله کرباسی که بر روی زمین افتاده بود.
ملعون گفت که آن موسی بن جعفر(ع) است، امام شماها.
تأمل کنید که چقدر حبس آن حضرت طول کشیده بود که از کثرت ضعف و لاغری در زیر آن قطعه کرباس پیداد نبوده!
این سجده آن حضرت بود. می‌خواهم حالا ملاحظه کنم در فضیلت سجده امام موسی بن جعفر(ع)در زندان با سجده آخرینِ حضرت سیّدالشهدا(ع).
در کربلا حضرت سجده‌های بسیار داشت ولی منظور، آن سجده آخرین حضرت است که در دم آخر جبین مبارک را بر زمین گذاشت. آن سجده که از آن وقتی که بر زمین گذاشت سر مبارک را اِلَی الآن برنداشت.
📚منبع
سخنرانی‌های اخلاقی، آیت الله حاج شیخ جعفر شوشتری(ره)، ص ۱۵۹
لعن غالیان توسط امام کاظم(ع)
در دوره امام کاظم(ع)، غالیان نیز فعال بودند. در این دوره فرقه بشیریه شکل گرفت که منسوب به محمد بن بشیر از اصحاب موسی بن جعفر بود. او در زمان حیات امام، دروغ‌هایی به آن حضرت می‌بست.(۱)
محمد بن بشیر می‌گفت آن کسی که مردم به عنوان موسی بن جعفر می‌شناسند، آن موسی بن جعفری نیست که امام و حجت خداوند است.(۲) و مدعی بود موسی بن جعفر حقیقی نزد وی است و می‌تواند امام را به آنها نشان دهد.(۳)
او در شعبده‌بازی مهارت داشت و صورتی مانند صورت امام کاظم(ع) ساخته بود و آن را به عنوان امام کاظم(ع) به مردم نشان می‌داد و برخی نیز فریب او را خورده بودند.(۴)
محمد بن بشیر و پیروانش قبل از شهادت امام کاظم(ع) در جامعه شایعه کرده بودند که امام کاظم(ع) زندان نرفته و زنده است و نمی‌میرد.(۵)
امام کاظم(ع) محمد بن بشیر را نجس می‌شمرد و لعن می‌کرد و ریختن خون او را مباح دانست.(۶)
📚منبع
(۱) التحریر الطاوسی، عاملی، ص۵۲۴
(۲) رجال، کشّی، ص۴۸۲
(۳) رجال، کشّی، ص۴۸۰
(۴) همان، ص ۴۸۰
(۵) جریان غلو در عصر امام کاظم(ع)، حاجی زاده، ص۱۱۲
(۶) رجال، کشّی، ص۴۸۲